Kandelaartje
De afgelopen dagen hebben we ons laten betoveren door de vroege bloei van de ‘Vroegeling’. Maar vandaag is het tijd om de schijnwerpers te richten op zijn metgezel, het bescheiden kandelaartje. Dit kleine plantje wordt vaak over het hoofd gezien, maar wie de moeite neemt om het te observeren, zal ontdekken dat het een ware schat is.
Naamgeving
Het kandelaartje (Saxifraga tridactylites) is een plant uit de steenbreekfamilie. Saxifraga komt van het Latijnse saxum (rots) en frangere (breken). Veel soorten groeien in scheuren en spleten van muren, en men meende vroeger dat de planten het gesteente tijdens de groei had laten barsten. Kandelaartje is dus een kleine ‘steenbreekachtige’ die vroeg in het voorjaar bloeit. Tridactylites betekent ‘drievingerig’.
Kenmerken
Kenmerkend voor het kandelaartje zijn de vaak rood aangelopen, met klierhaartjes bedekte stengel en blaadjes. De witte bloempjes zijn maar enkele mm groot. De bloemen van kandelaartje blijven open, onafhankelijk of het een zonnige of een bewolkte dag is. Dit doen lang niet alle kleine planten.
De klierharen zijn op de foto’s goed te zien.
De blaadjes voelen vlezig aan. De onderste bladen zijn spatelvormig, niet gedeeld of drielobbig, en al vaak verwelkt tijdens de bloei.
De bovenste bladen zijn handvormig met drie tot vijf lobben of spleten, maar ze kunnen ook niet gedeeld zijn. Vandaar: tridactylites.
De Nederlandse naam ‘kandelaartje’ heeft wellicht betrekking op de bloemkelkjes, die met enige fantasie, wel wat op een ouderwetse kandelaar lijken.
Voorkomen
Het kandelaartje is inheems in een groot deel van Europa. Het plantje verkiest open zonnige plaatsen op droge en voedselarme gronden. Soms komt het ook massaal voor op spoorwegen zodat het een rode waas geeft over de stenen.
In het betoverende Brugge vind je het vaak gedrapeerd langs kademuren, zoals aan de schilderachtige Langerei, en op oude, doorleefde muren zoals die van de sfeervolle Rolweg. Maar laat je niet misleiden, ook elders in de stad onthult het zich graag, zich vastklampend aan gevels of stilletjes pronkend aan de rand van een parkeerzone.
Het is werkelijk fascinerend om eens op zoek te gaan naar het kandelaartje. Dit betoverende plantje is niet alleen te ontdekken langs spoorwegen, oude muren of op begraafplaatsen; het verrast je ook gewoon op de stoep, langs gevels, op de bestrating langs de kade en op oude muren. Een essentiële vereiste voor het kandelaartje is kalk in de grond. Daarom is het te vinden op oude muren, waar veel kalk in de metselspecie werd gebruikt.
Beschrijving
Het plantje wordt meestal slechts enkele centimeter hoog. De wortels kunnen tot 10 cm diep in de bodem groeien. De kleur kan variëren van groen tot vuurrood. Het plantje voelt kleverig aan door de aanwezigheid van klierharen.
Kandelaartje kiemt tegen de winter, maakt dan een bladrozet en bloeit in de lente, nu dus: van maart tot en met juni. Aan het begin van de zomer sterft het af. Een volgende generatie ontkiemt dan in de volgende herfst. Het plantje komt alleen voor op zonnige, open, droge en vooral kalkrijke plaatsen. Het kandelaartje zit vaak vol zand, dat blijft kleven aan de klierhaartjes waar hij mee bedekt is.
Bloei
Kandelaartje bloeit in de vroege lente. De witte bloemen zijn 2-4 mm groot en hebben 5 kelk- en kroonbladen. Het bloemsteeltje is veel langer dan de bloem.
Bronnen en meer informatie
https://wilde-planten.nl/kandelaartje.htm
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Kandelaartje
https://www.floravannederland.nl/planten/kandelaartje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kandelaartje
https://kandelaartje.wordpress.com/about/
https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29205
http://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2016/04/kandelaartje.html
Ontdek meer van Stadsplanten
Abonneer u om de nieuwste berichten naar uw e-mail te laten verzenden.