Fijnstraal – deel 2

Tot zo’n 30 jaar geleden was de Canadese fijnstraal nog de onbetwiste solist in zijn soort – verwarring met soortgenoten was haast onmogelijk. Maar die tijden zijn veranderd! Nu heeft hij er een stel dubbelgangers bij: de Hoge fijnstraal, de Ruige fijnstraal en ook de bijna onopgemerkte Gevlamde fijnstraal. Deze nieuwkomers hebben eind vorige eeuw de oversteek van Amerika naar Europa gemaakt en hebben vooral stedelijke gebieden veroverd. 

Voor dit artikel besloot ik op zoek te gaan naar de Canadese fijnstraal, maar – geloof het of niet – dat bleek een grotere uitdaging dan verwacht. Overal in de stad kwam ik vooral de Hoge fijnstraal tegen. Uiteindelijk had ik geluk in de Hof Arents in Brugge, waar ik een jong exemplaar ontdekte dat onmiskenbaar de typische kenmerken van de Canadese fijnstraal vertoonde. ’s Anderendaags had ik meer geluk tijdens een bezoek aan het Constant Permeke museum te Jabbeke. Ik vond er warempel de twee familieleden, Canadese fijnstraal en Hoge fijnstraal, broederlijk naast mekaar.

Wanneer je ze zo naast elkaar ziet, valt het verschil – zelfs voor de leek – wel op, maar het is zeker niet altijd zo eenvoudig te onderscheiden. Daarom zetten we een aantal kenmerken nog eens naast mekaar op een rijtje.

Bloemhoofdjes

Een belangrijk verschil zit ‘m in de grootte, vorm en de beharing van de bloemhoofdjes.

 De Canadese fijnstraal (Conyza canadensis)heeft vele kleine 2 tot 5 mm brede en 6 mm lange hoofdjes. De bloemhoofdjes zijn duidelijk wat kleiner dan bij de Hoge fijnstraal (Conyza sumatrensis). De vele bloemhoofdjes van de Hoge fijnstraal zijn wat groter (zo’n 5 tot 8 mm in doorsnede) en vooral onderaan ronder (urnvormig).

De bloemhoofdjes van de Canadese fijnstraal zijn lichtjes behaard, maar lang niet zo veel als bij de hoge fijnstraal. Met een plantenloep zijn de vele aanliggende haartjes bij de Hoge fijnstraal goed te zien. Die beharing is meteen een eerste kenmerk om een snel onderscheid te maken.

Bij de Canadese fijnstraal zijn de lintbloempjes wit of soms vuilroze en iets langer dan bij de Hoge fijnstraal waarvan de lintbloemen nauwelijks te zien zijn. Ze zijn immers minder dan een halve mm lang en wit van kleur. Ook dat verschil is met een plantenloep goed te zien.

Tenslotte heeft de Canadese fijnstraal 4-lobbige buisbloemen, terwijl de buisbloemen van de Hoge fijnstraal 5-lobbig zijn. Al geef ik toe dat ook dit verschil moeilijk te zien is.

Een beeld zegt meer dan duizend woorden! Vandaar dat we hieronder enkele foto’s ter verduidelijking publiceren.

 

 

Beharing

Er is ook een duidelijk verschil in beharing te zien. Canadese fijnstraal heeft minder opvallende beharing; de haren zijn korter, minder dicht verspreid en vaak bijna afwezig op de bloemhoofdjes.

Hoge fijnstraal heeft duidelijke haren die wollig en dichter zijn. De haartjes op de bladrand zijn kort en als het ware gebogen. Op bijgaande foto is het verschil ook duidelijk.

 

 

Bladeren

De bladeren van de Hoge fijnstraal zijn vaak breder en hebben een gekartelde rand. De bladeren van de Canadese fijnstraal zijn smaller en lancetvormig met minder duidelijke tanden en minder haren.

Uiterlijk

De Hoge fijnstraal wint het van alle andere fijnstralen in lengte en kan meer dan twee meter hoog worden. De naam Hoge fijnstraal is dus zeer toepasselijk. Canadese fijnstraal groeit meestal minder hoog, vaak tot ongeveer 1 meter.

Doordat de vertakkingen kort zijn is de hele bloeiwijze van de Hoge fijnstraal eerder ruitvormig. De zeer talrijke, kleine bloemhoofdjes van de Canadese fijnstraal staan in een sterk vertakte, pluimvormige bloeiwijze. Maar… toegegeven… ook dat verschil is niet altijd heel duidelijk.

In de tuin van het Constant Permeke museum te Jabbeke vond ik de twee soorten netjes naast elkaar.
Op de foto is duidelijk de ruitvormige bloeiwijze van de Hoge fijnstraal te zien en de eerder pluimvormige bloeiwijze van de Canadese fijnstraal.

 

Bloeitijd

Tenslotte is er ook nog een verschil in bloeitijd. De Hoge fijnstraal bloeit iets later in het seizoen, meestal van juli tot oktober/ november. De Canadese neef bloeit eerder, vaak al vanaf juni tot september.

 

Link naar de 12 meest recente artikelen