27 oktober 2023

Klein glaskruid – Parietaria judaica

Wie door Brugge wandelt en ziet hoeveel klein glaskruid op de oude kademuren van de reien en op de stoep voorkomt, vermoedt wellicht niet dat we hier te doen hebben met een plant die in Vlaanderen als zeldzaam te boek staat. Het is een echte urbane plant.

Het is er vooral bekend van oude abdijen en de stadskernen van historische steden zoals Ieper, Gent, Kortrijk, Brugge, Mechelen, Lier en Antwerpen. Verder is het vooral aan te treffen op stenige oeververstevigingen langs de Schelde en in de duinen van de Westkust.

(Bron: Ecopedia)

Piepkleine bloempjes

Glaskruid is een plant uit de brandnetelfamilie, de Urticaceae, maar mist de brandharen van haar familielid. Het zal u moeilijk vallen om de roze bloempjes te ontdekken want ze zijn echt “piep”klein. Een loepje laat u de details ontdekken, en niet zelden ziet u op de stengels dan tegelijk tal van bladluizen zitten.

De minuscule bloempjes van het klein glaskruid

Naamgeving

Parietaria komt van het Latijnse ‘paries’, hetgeen ‘muur’ of ‘wand’ betekent. Vandaar het gezegde ‘aut intra parietes’ (binnen de vier muren). Niet verwonderlijk dus dat de plant op muren groeit. Judaica komt van Judea, een bergstreek in Israël.

De naam laat het al een beetje vermoeden: vroeger werd het kruid gebruikt als poetsmiddel voor glas en kristal.

Klein glaskruid wordt 10-60 cm hoog en heeft een liggende of opstijgende, gevulde, meestal sterk vertakte stengel. Op de stengels, de bladnerven en onderkant van de bladeren zitten roze of rode haren. De eironde bladeren zijn 2-5 cm lang en hebben een korte, spitse top. Wanneer de plant in de schaduw staat kan ze sterk lijken op groot glaskruid. De bladeren kunnen dan zelfs groter dan 5 cm zijn.

Mieren, die verlekkerd zijn op het “mierenbroodje”, zorgen mee voor de verspreiding van de zaden.

Klein glaskruid is een echte zuiderling. Zij komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa en Azië. Door de Romeinen is dit plantje ingevoerd, waarschijnlijk als geneesmiddel. Het werd – net als salie – ook als rookplant gebruikt om de duivel of boze geesten uit het huis te verjagen.

Groot glaskruid

Naast klein glaskruid bestaat er inderdaad ook groot glaskruid (Parietaria officinalis). Groot glaskruid heeft – in tegenstelling tot zijn kleinere broer – een holle stengel. In België staat het groot glaskruid op de Rode lijst als zeer zeldzaam. Ik zag het nog maar één keer in het wild, in Sint-Kornelius-Horebeke. ‘Officinalis’ verwijst al meteen naar het feit dat groot glaskruid vroeger medicinaal gebruikt werd en in elke apotheek voorradig was.

Geneeskrachtige eigenschappen van glaskruid (Parietaria)

Hoewel het één van de vroegste en actiefste verwekkers van hooikoorts is, levert het vooral middeltjes tegen hoest, wonden en kneuzingen. Een kompres van gemalen bladeren van groot glaskruid heeft kalmerende werking op de oppervlakkige brandwonden. Verder werd het in de traditionele kruidengeneeskunde uitwendig toegepast op aambeien, kneuzingen, wonden, ontstekingen en zweren. Het is één van de beste planten als het erom gaat om de urineproductie te verhogen.

Zuiveringsmiddel

De volledige bloeiende plant wordt als diureticum gebruikt. Twee tot drie infusies per dag zijn voldoende bij aandoeningen waarbij het nuttig is om vocht uit het lichaam te verdrijven.

Door de plasfunctie te bevorderen verwijderen we tegelijk afvalstoffen die zich in de gewrichten hebben opgehoopt, waardoor de pijnlijke symptomen van reuma worden verbeterd. In dat opzicht is parietaria (vooral de officinalis) een geweldig zuiveringsmiddel.

Het is ook zeer doeltreffend bij de behandeling van o.a. nierstenen omdat het verhogen van de urine voorkomt dat mineralen in de nieren worden vastgehouden met steenvorming tot gevolg.

Het is ook nuttig bij de behandeling van blaasontstekingen omdat het de weefsels van dit orgaan verzacht.

Naast zuiverende en verzachtende eigenschappen is het ook gunstig gebleken bij de ondersteunende behandeling van bronchiale aandoeningen en astma.

Uitwendig wordt het gebruikt voor het verminderen van ontstekingen en en het verlichten van pijn ten gevolge van tendinitis of peesontsteking. Daarvoor brengt u een compres aan van de infusie.
De infusie kan ook vervangen worden door een tinctuur. In dit geval worden er dagelijks 40 druppels ingenomen.

Een infusie bereiden

Voeg 20 g van de bovengrondse delen van deze plant toe aan een liter gekookt water en laat het gedurende 12 minuten in contact komen. Daarna wordt het geheel gefilterd, waardoor er een vloeistof wordt gemaakt waarvan je na de hoofdmaaltijden van de dag een kopje kunt drinken.

Culinair

Pariëtaria is een eetbaar wild kruid. De bladeren van deze plant, met name jonge scheuten, kunnen als groente worden gegeten en zijn zeer rijk en nuttig met veel mineralen en alle geneeskrachtige eigenschappen.

Gemengde soepen van pariëtaria en brandnetel (Urtica dioica) zijn bijzonder nuttig als een uitstekend diureticum voor planten met vergelijkbare eigenschappen die samen de kracht ervan vergroten.

Er zijn geen gevallen van toxiciteit gemeld bij het gebruik van deze plant, met uitzondering van zeer weinig mensen die gevoelig zijn voor de bestanddelen. Houd er echter rekening mee dat stuifmeel verantwoordelijk is voor veel luchtwegallergieën in steden en dorpen. Hij wordt beschouwd als de oorzaak van veel gevallen van hooorts en allergie. Mensen die een allergische ademhalingsreactie op de luchtwegen kunnen vermoeden, moeten dus het contact met glaskruid vermijden.