Wilde planten in de stad
Zondag 16 juni In de stenen jungle van de stad, waar gebouwen de hemel lijken te strelen en auto’s als constante stromen door de straten razen, huist een verborgen schat die vaak over het hoofd wordt gezien: de planten die moedig opduiken tussen de kieren …
“Alles wat de mens nodig heeft voor gezondheid en genezing is door God in de natuur geleverd; de uitdaging van de wetenschap is om het te vinden.” (Paracelsus) Met dit citaat in het achterhoofd ging ik opnieuw – nu al voor de zesde keer – …
Wanneer je door de betoverende straten en langs de schilderachtige kanalen van Brugge wandelt, word je overweldigd door de uitbundige bloei van de muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus). Van de vroege lente tot diep in de herfst transformeert deze plant het straatbeeld met zijn delicate bloemen, een kleurrijk spektakel dat nog maar recent in onze streken te bewonderen is.
Oorspronkelijk afkomstig uit het zonovergoten Mexico, vond dit plantje zijn weg naar Europa; mogelijk via een mysterieuze scheepslading.
Zijn naam, muurfijnstraal, verklapt zijn voorkeur voor een stenige ondergrond. Deze plant groeit voornamelijk op vochtige, verweerde muren die aan het water liggen. Hij gedijt zowel op schaduwrijke, stenige plekken als in fel zonlicht. In Brugge bloeit de muurfijnstraal vaak massaal langs gevels en kademuren, waar hij zich moeiteloos in bestaande muurvegetaties vestigt.
Lees ook: https://www.stadsplanten.be/muurfijnstraal-een-parel-op-de-brugse-kroon/
Klik op de foto’s om een grotere afbeelding te bekijken.
Wat een heerlijke verrassing! De eerste zonovergoten dagen van de lente hebben een magische transformatie teweeggebracht in de straten van Brugge. Overal waar je kijkt, schitteren de bloempjes van de muurfijnstraal weer in volle glorie! Dit charmante plantje heeft mijn hart gestolen, en het siert …
Ik schrijf zondag 10 december 2023, en – ware het niet dat ik zonet de Kerstman voor de voeten liep en mijn agenda gecheckt heb om na te gaan of het geen zinsbegoocheling was – je zou je eind oktober of begin november wanen. De …
Omdat ik gisteren een afspraak had bij een tandarts wou ik, gebruik makend van de schaarse opklaringen na de doortocht van storm Ciara, wel eens te voet gaan. Omdat ik – zoals zo vaak het geval is – met het hoofd in de wolken en de ogen speurend naar wilde planten tussen de straatstenen doorstapte, was ik er mij niet van bewust dat ik de verkeerde weg genomen had. Ik was al bijna te laat op mijn afspraak toen ik het door had en besefte dat ik zo snel mogelijk een smal zijstraatje moest inslaan om toch nog op tijd op mijn bestemming aan te komen.
Het is op zo’n momenten dat het onwaarschijnlijke gebeurt. In een oogwenk zie ik boven op een oude, verweerde muur een plant die ik ken uit de bloementuin: grote leeuwenbek! Een echte tuinvlieder die het op dit zonnige stekje best naar zijn zin heeft. Even slaat de twijfel toe. Niet over de identiteit van de plant, maar over de vraag of ik al dan niet de tijd ga nemen om wat foto’s te nemen. “Mijn therapeut loopt niet weg!”, denk ik maar. De grote leeuwenbek uiteraard ook niet, maar de weegschaal helt over in de richting van de plant.
Na een tiental minuutjes zet ik mijn weg verder – het hoofd nog meer in de wolken – en verzin een smoesje om mijn laattijdigheid te verantwoorden.
Wandelend langs de kademuren van de Reie verbaas ik er mij over hoeveel muurfijnstraal nog in bloei staat. We zijn al november ’23 en al sedert het begin van de lente sieren de fijne bloempjes elk muurtje van de stad. Het is een juweeltje waarvan de eerste meldingen in Vlaanderen dateren van het begin van deze eeuw. Het heeft zich in enkele jaren in verschillende steden kunnen verspreiden, vooral in Vlaanderen. Eerst in Brugge, later ook in Gent, Antwerpen, Koksijde, Menen, Roeselare, Veurne… en ongetwijfeld ook in verschillende andere steden.
In de onmiddellijke nabijheid zie ik ook nog een mooie vegetatie van steenbreekvaren. De varen wordt het meest gevonden op oude, vochtige muren die op het noorden zijn gericht. Hij kan slecht tegen droogte en vermijdt plaatsen in de volle zon. Aan de noordkant van de kademuur langs de Grauwwerkersstraat – de kant van het water – vindt hij de ideale habitat.
“Nu moet je er echt vlug vandoor!” zegt een stemmetje in mijn hoofd. Ik zet het op een lopen. Maar wat we verwachten valt zelden voor, wat we het minst verwachten gebeurt meestal…”. Ik verwachtte niet dat ik nog een zeldzame plant op mijn weg zou vinden…Tegen een gevel zie ik enkele algemeen voorkomende varentjes staan, maar daar tussen … een paars bloempje. Huh? Ik ken het niet, dus ga ik ten rade bij mijn goede vriend Obsidentify, en die verzekert mij dat het om hoofdjesverbena (Verbena rigida) gaat, in het wild zeer zeldzaam voorkomend. “Dit moet hier aangeplant zijn”, denk ik. Even checken dus. Ik bel aan. “Neen mijnheer, dit hebben we niet gepland of gezaaid. Dat is hier vanzelf gekomen.” Mijn tandarts moet ondertussen de wanhoop nabij zijn maar ik zweef. Ik leef in een droom. Doordat ik een verkeerde weg had genomen heb ik twee nieuwe plantensoorten gevonden.
Ik overweeg of ik mijn tandarts zal bellen om uit te leggen dat ik niet kan komen omdat ik te veel … tandpijn heb. Mmmm, dat lijkt me toch geen overtuigend argument, dus vervolg ik mijn weg, hopende dat de arme man met de vorige patiënt zoveel werk had dat hij het helemaal niet erg vindt dat ik te laat kom.
Als ik eindelijk op mijn bestemming gekomen ben slaat het noodlot toe! Vlak voor de deur van het huis naast de tandarts groeit, tussen de drempelstenen warempel, een citroenmelisse. “Het kan niet waar zijn!” Vlug neem ik een fotootje en stap binnen bij de arts.
Hij komt onmiddellijk naar me toe. De vorige patiënt is al een klein half uurtje vertrokken.
Weg zijn al mijn verzonnen foefjes. Ik begin dan maar te vertellen over de citroenmelisse:
“Citroenmelisse kalmeert het hart, vertraagt de hartslag, verwijdt de bloedvaten en verlaagt de bloeddruk. Op die manier kun je citroenmelisse gebruiken bij hartkloppingen, een hoge bloeddruk door stress, spanningshoofdpijn, migraine, maar ook bij oorpijn en tandpijn”, zeg ik.
“Ga maar zitten”, antwoordt hij een beetje nors, “ik ga uw tand eerst verdoven”.
Niet iedereen gelooft in de kracht van wilde planten…
Mijn zondagse stadswandeling door Brugge had weer enkele aangename verrassingen in petto. Muurfijnstraal Reeds van het begin van de lente bloeit de muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus) op de kademuren langs de Reie te Brugge, en zoveel maanden later – we zijn bijna eind oktober – staan …
