25 augustus 2024

Teunisbloem – Oenothera spec.

Oenothera, behorend tot de familie Onagraceae, is het op een na grootste geslacht met 145 soorten bloeiende planten

Teunisbloem is een hele bijzondere plant. Wanneer andere bloemen hun kopjes bij de schemering sluiten, doet teunisbloemen juist zijn bloemknoppen open. Teunisbloem bloeit de hele nacht. De planten hebben een breed scala aan medicinale eigenschappen.

Teunisbloem (Oenothera) is een geslacht van zo’n 125 soorten eenjarige, tweejarige en vaste planten uit de teunisbloemfamilie (Onagraceae). De teunisbloem staat bekend om haar fraaie, gele bloemen en komt van oudsher voor in Noord- en Zuid-Amerika, maar is ondertussen in vele landen te vinden.

Beschrijving

De Oenothera biennis ofwel de gewone teunisbloem is een rechtop gaande tweejarige plant tot 1,5 meter hoog die in de zomer prachtige grote gele bloemen geeft. Deze geurende bloemen gaan in de avond open, worden dan bestoven door nachtvlinders en verwelken de volgende ochtend.

De plant bloeit van eind juni tot midden november. De zaden van de meeste soorten rijpen van augustus tot oktober. De zaaddoos bevat circa 200 zaadjes waaruit een kostbare olie wordt gewonnen.

Naamgeving

De botanische naam Oenothera betekent ‘ezelsvanger’, van het Oudgriekse ‘oeno’ = ezel en ’thera’ = vangen, achtervolgen. Men gelooft dat de naam refereert aan de giftigheid van de plant die gebruikt kan worden om ezels en andere dieren te vangen. De Nederlandse naam teunisbloem is afgeleid van Sint-Antonius van Padua, omdat de plant bloeit rond diens naamdag.

Geneeskrachtige eigenschappen

De geneeskrachtige eigenschappen van de teunisbloem zijn al vele eeuwen bekend.

Zo gebruikten bepaalde Noord-Amerikaanse indianenstammen extracten van de teunisbloem uitwendig voor het behandelen van wonden, bloeduitstortingen en infecties. Inwendig werd de bloem gebruikt tegen hoesten en verkoudheid. Teunisbloem werd ook gebruikt als kalmerend en urine afdrijvend middel. De plant stond in hoog aanzien bij verschillende indianenstammen als middel om kracht, gezondheid en vitaliteit te verkrijgen.

Gebruik

Teunisbloem wordt gebruikt in huidpreparaten en cosmetica.
De olie wordt gecombineerd met vitamine E om oxidatie te voorkomen.
Om rode huid tegen te gaan, wordt gemalen poeder gemaakt van de bloeiende stengels gebruikt in gezichtsmaskers.
Een gele kleurstof kan worden verkregen uit de bloemen.
Teunisbloemzaden zijn belangrijk als vogelvoer.

Medicinaal gebruik van teunisbloem

Kruiden spelen een belangrijke rol in het leven van mensen, aangezien ze worden gebruikt op verschillende gebieden, zoals farmacologie, cosmetica, parfumerie, dranken. Jaren geleden, vóór de ontwikkeling van synthetische drugs, werden kruiden voornamelijk gebruikt als therapie om verschillende soorten ziekten te behandelen.

Intern gebruik

Astma en spijsverteringsproblemen: De bladeren, stengelschors en bloemen kunnen traditioneel worden gebruikt om ademhalingsproblemen zoals astma en spijsverteringsklachten te verlichten.

Kinkhoest: Een siroop van de bloemen kan helpen bij de behandeling van kinkhoest.

Premenstruele en menopauzale syndromen: Teunisbloemolie wordt vaak gebruikt om symptomen van het premenstrueel syndroom (PMS) en menopauze te verlichten.

Huidproblemen: Het is effectief bij de behandeling van eczeem en acne.

Broze nagels: Kan helpen om nagels sterker te maken.

Diabetescomplicaties: De olie kan bepaalde complicaties van diabetes helpen verminderen.

Alcoholgerelateerde leverbeschadiging: Teunisbloemolie kan ondersteunen bij het herstel van de lever.

Multiple sclerose en hyperactiviteit bij kinderen: Hoewel verder onderzoek nodig is, wordt de olie soms gebruikt voor de behandeling van deze aandoeningen.

Extern gebruik

Droge en schilferige huid: Teunisbloemolie wordt vaak aangebracht op de huid om droogheid en schilfering tegen te gaan.

Jeukende huidaandoeningen en broze nagels: Het kan ook worden gebruikt om jeuk en broosheid van de nagels te behandelen.

Bloedcirculatie en auto-immuunziekten

Bloedstolling en bloedvaten: De olie kan helpen bloedstolling te voorkomen, bloedvaten te verwijden en de slagaders flexibel te houden.

Reumatoïde artritis: Door zijn ontstekingsremmende eigenschappen kan het nuttig zijn bij de behandeling van auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis.

Gammalinoleenzuur (GLA)

Teunisbloemolie is rijk aan gammalinoleenzuur (GLA). GLA is een onverzadigd omega-6 vetzuur, dat nauwelijks in de voeding voorkomt en in het lichaam wordt gevormd uit (cis)linolzuur. Het gehalte aan gammalinoleenzuur kan oplopen tot 14%. Door de bijzondere samenstelling kunnen ontstekingen in het lichaam gunstig worden beïnvloed.

GLA heeft een ontstekingsremmende werking, remt onnodige aggregatie van bloedplaatjes, helpt atherosclerose tegen te gaan, ondersteunt de gezondheid van gewrichten, botten en huid, bevordert een normale en regelmatige vrouwelijke cyclus, is goed voor zenuwweefsel, bevordert een normale celdeling en is gunstig voor de geestelijke balans. GLA draagt ook bij aan een normale bloeddruk en een gezonde cholesterolspiegel.

Vrouwenplant

Teunisbloemolie kan vrouwen helpen bij het verlichten van de vervelende symptomen van het premenstrueel syndroom (PMS). Het kan gevoelens van vermoeidheid, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, gezwollen borsten en buik, krampen en gewichtsschommelingen verminderen. Daarnaast helpt het ook bij het verminderen van pijnlijke menstruaties.

Onderzoek heeft aangetoond dat olie van teunisbloem een kalmerend effect kan hebben op hyperactieve kinderen.

Waarschuwing

Gebruik geen hoge doses GLA tijdens zwangerschap of borstvoeding, omdat er onvoldoende informatie is over de veiligheid. Wees ook voorzichtig met GLA als je antistollingsmiddelen of antiplaatjestherapie gebruikt, omdat GLA de bloedplaatjesaggregatie kan remmen en de bloedingstijd kan verlengen.

Teunisbloemolie kan, net als andere stoffen die invloed hebben op de synthese van hormoonachtige stoffen, interfereren met verschillende medicijnen. Het is belangrijk om te weten dat GLA interacties kan hebben met bloedverdunners, antipsychotica, bloeddrukverhogende middelen, bloedsuikerverlagende middelen, en andere geneesmiddelen.

Andrea Bleeker op YouTube over de teunisbloem

Onze mede-redacteur Andrea Bleeker publiceerde op YouTube een heel interessant filmpje over de teunisbloem.
We bevelen dit filmpje ten zeerste aan. Klik op de link onder de afbeelding om het filmpje te bekijken.

Culinair

De teunisbloem werd oorspronkelijk niet geïmporteerd vanuit Amerika naar Europa vanwege de tegenwoordig geprezen medicinale eigenschappen, maar juist vanwege het gebruik als groente. De hele plant is namelijk eetbaar.

In Frankrijk wordt de wortel van de teunisbloem beschouwd als een delicatesse en staat bekend als “Jambon Végétal” vanwege de hamachtige smaak. Dit maakt het een uitstekend alternatief voor vegetariërs die de smaak van vlees missen.

In Duitsland was de teunisbloem vroeger een populaire groente, en tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de zaden zelfs gebruikt als vervanging voor koffie. De jonge blaadjes van de plant kunnen aan salades worden toegevoegd, terwijl de oudere bladeren, net als andere bladgroenten, kunnen worden gekookt of gestoomd zoals spinazie.

Disclaimer

De informatie op deze website is alleen voor educatieve doeleinden. Deze site vertelt alleen over het traditionele gebruik van specifieke planten zoals vastgelegd in de geschiedenis. Deze informatie vervangt geen persoonlijk medisch advies! Lees daaromtrent ook onze disclaimer.