De kruidenwis (deel 1)

Op 15 augustus, de feestdag van Maria Ten Hemelopneming, wordt in sommige katholieke kerken voor of tijdens de hoogmis de kruidenwis gezegend. In gebed wordt gevraagd dat kruiden en vruchten tot voedsel en geneesmiddelen mogen dienen voor zowel mens als dier. Het is een gebruik dat vooral in Nederlands Limburg nog in ere wordt gehouden, hoewel het ook in andere delen van Nederland en België op kleinere schaal voorkomt.

Onder meer te Damme is er op 15 augustus om 10.30u een gezongen mis met kruidenwijding, opgeluisterd door het Sint-Martinuskoor. Op het hoogfeest van de Tenhemelopneming van Maria wordt de kerk in Damme prachtig versierd met zonnebloemen en allerlei geurige kruiden. 

De kruidenwis is een bundel van verschillende kruiden die op 15 augustus volgens een aloude traditie wordt gewijd. Deze traditie is ontstaan uit een mix van heidense gebruiken en christelijke rituelen. De dag van Maria Ten Hemelopneming markeert het begin van de gezegende periode tot de Mariageboorte op 8 september. Tussen deze twee Lieve-Vrouwedagen is de natuur vol overvloed. Het eerste feest is waarschijnlijk overgenomen van een Germaans oogstfeest, waarbij kruiden werden verbrand ter ere van de godin Freya. Dit gebruik werd echter door de Kerk aanvankelijk als heidens verworpen, waarna Maria de plaats van Freya innam. Volgens de legende zouden de apostelen namelijk, bij het bezoek aan Maria’s graf, ontdekken dat haar lichaam verdwenen was, maar dat er wel een bundel van zeven geurige kruiden was achtergelaten. Dit verhaal heeft ervoor gezorgd dat het gebruik van de kruidenwis in katholieke gemeenschappen behouden bleef.

Traditioneel werd de kruidenwis tijdens de hoogmis gezegend en nadien opgehangen boven de deur of in de stal. De kruidenwis symboliseert dankbaarheid voor de oogst en biedt bescherming tegen ziekte en onheil. Het wijden van de kruidenwis in de kerk versterkt deze symboliek. 

Je kunt zelf een kruidenwis maken door zorgvuldig kruiden te kiezen die voor jou betekenis hebben. Neem een moment van stilte voordat je de kruiden plukt en vraag toestemming aan de planten. Na het verzamelen is het belangrijk om dankbaarheid te betuigen aan de natuur. Zowel de intentie als het ritueel zijn van belang.

Traditioneel werden onder andere boerenwormkruid, sint-janskruid en bijvoet gebruikt. Boerenwormkruid beschermt tegen demonen en wormen, sint-janskruid brengt zonnekracht in donkere tijden, en bijvoet (alsem) beschermt tegen geesten, duivels en onweer. Ook andere kruiden zoals lavendel (voor rust en liefde in huis), salie (voor schone energie en bescherming), duizendblad (tegen duivels en heksen, en voor moed) en wilde marjolein (voor bescherming, liefde en gezondheid) zijn uitstekende keuzes. Voel je echter vrij om je intuïtie te volgen bij het kiezen van de kruiden die resoneren met jouw intenties.

Het is niet de bedoeling dit kruidenboeket in een vaas met water te zetten. Het wordt opgehangen om bescherming te bieden tegen blikseminslag, vuur, ongeluk en ruzie tijdens de wintermaanden. 
De verdrogende kruiden herinneren er ons ook aan dat de zomer over zijn uitbundig hoogtepunt is en dat in de natuur de levenskrachten stilaan weer ‘terugtrekken’.  

Heb je vorig jaar ook een kruidenwis gemaakt dan kun je deze ritueel verbranden en de nieuwe wis inwijden met de rook van de oude kruiden. Breng ook dank aan de oude wis voor de bescherming die je gekregen hebt.

Als deze traditie ergens nog in Vlaanderen of Nederland in ere wordt gehouden dan hoor ik het graag in de commentaren.

Een mooie video over het maken van de kruidenwis kan je zien op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=08LPcHTjJQg

De foto’s zijn afkomstig van de website van Pastorale Eenheid Groene Weiden:

https://www.groeneweiden.be

 https://www.flickr.com/photos/groeneweidenbe/albums/72177720310516189/with/53129164017

Link naar de 16 meest recente artikelen