Bruin bekermos

In de schaduw van een bos of in verborgen hoeken van een stedelijke begraafplaats, schuilt een mysterieus lid van de Cladoniaceae familie: bruin bekermos (Cladonia grayi). Geduldig wachtend, onthult het zich zelden aan het oog van de waarnemer. Maar wanneer het dat wel doet, is het als het vinden van een mysterieus juweeltje. Dit bruin bekermos is een bescheiden, maar betoverende creatie van de natuur. Hoewel het in vlaanderen vrij algemeen voorkomt is elke vondst telkens weer een verrassing. Onder mijn macro-lens ontvouwt zich een wereld van bekervormige structuren waartussen zich kleine diertjes bewegen als in een mini-biotoop, een mini-universum, een symfonie van vormen en texturen die de zintuigen en de verbeelding betovert.

Bruin bekermos is thuis op diverse podia: bomen, de aardse grond, hout en zelfs steen dienen als substraat. Elk oppervlak waarop het zich vastklampt, vertelt een verhaal van verbondenheid met de elementen, een verhaal dat ons uitnodigt om dieper te kijken en te begrijpen hoe deze bescheiden korstmossen een brug slaan tussen de aarde en lucht.

Symbiose

Korstmossen zijn stabiele en gedifferentieerde associaties van gespecialiseerde schimmels (de mycobionten), en eencellige of filamenteuze groene algen of cyanobacteriën (de fotobionten). Korstmossen zijn wijdverspreid en behoren tot de meest succesvolle mutualistische symbiosen.

Ze omvatten momenteel naar schatting ongeveer 20% van alle bekende schimmels. Dezelfde algensoorten kunnen in verschillende korstmossen voorkomen. Daarom is de naam van de korstmos ook de naam van de mycobiont (de schimmel). De fotobiont geassocieerd met Bruin bekermos is Asterochloris sp. een eencellig lid van de grootste familie van korstmosvormende groene algen, de Trebouxiaceae.

Terwijl schimmels het grootste deel van hun leven doorbrengen binnen de substraten waaruit ze voedingsstoffen onttrekken, zijn korstmossen permanent blootgesteld en aangepast aan extreme wisselingen in vocht, temperatuur, luchtkwaliteit en straling. Veel van wat uniek is voor morfologie, celbiologie en biochemie komt voort uit deze fundamentele ecologische aanpassingen.