12 mei 2024

Wilde orchideeën

Bergnachtorchis

Onlangs vond ik in een grasveld in hartje Brugge een prachtige, zeldzame wilde orchidee. We konden niet onmiddellijk uitmaken of het dan wel om de bergnachtorchis dan wel om de welriekende nachtorchis ging, want beide soorten lijken zeer goed op elkaar.

Een beetje opzoekingswerk thuis bracht uitsluitsel.

De bergnachtorchis (Platanthera chlorantha) is het tweelingbroertje van de welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia ). De bleekwitte bloemen zijn erg elegant gebouwd en lijken op een engelfiguur. Vooral door de lange lip en het lange spoor heeft de bloem prachtige lijnen. De lange bloemlip heeft vaak een verloop van wit naar bleek groen.

Het onderscheid met de bergnachtorchis is eigenlijk vrij eenvoudig. De hele bloem lijkt ongelofelijk veel op elkaar, maar binnen in de bloem zit een duidelijk verschil. De helmhokjes (de bruinige streepjes in de bloem) lopen bij de welriekende nachtorchis evenwijdig aan elkaar. Bij de bergnachtorchis staan ze bovenaan veel dichter bij elkaar dan onderaan en een handig ezelsbruggetje is dat ze de onderkant van een berg vormen. De helmhokjes treden naar beneden dus uit elkaar, zijn meest boogvormig gekromd.

Afgaande op dit kenmerk besluiten wij dus dat het wel degelijk gaat om de bergnachtorchis.In Vlaanderen is de bergnachtorchis zéér zeldzaam!

Als een gevolg van haar standplaatsvereisten is bergnachtorchis in Vlaanderen steeds beperkt gebleven tot de Leemstreek en de Voerstreek. Het is een uiterst zeldzame soort. Het is dus een unicim dat zo’n plant in hartje Brugge aangetroffen wordt. Een zeer merkwaardige vondst.

Grote keverorchis

De Grote keverorchis is ook te vinden in hartje Brugge, maar ik vertel er niet bij waar precies.

De grote keverorchis is een plant uit de orchideeënfamilie. Tot voor kort was de classificatie van deze soort in het genus Listera algemeen aanvaard. Typische vindplaatsen zijn vochtige loofbossen en grazige plekken elders. De verwante kleine keverorchis (Neottia cordata) komt in naaldbossen voor. Opvallend zijn de tegenoverstaande bladeren aan de voet van de stengel.

Het meest opvallende aan de Grote keverorchis is zijn onopvallendheid. De bloem is geelgroen en hij valt nauwelijks op tussen het groene gras. De groene lip hangt omlaag en is in twee delen gespleten tot ongeveer de helft. De keverorchis produceert feromonen (sexlokstoffen) die kevers aantrekken maar ook wespen. Op deze manier zorgt de plant ervoor dat het stuifmeel verspreid wordt. De Grote keverorchis wordt door een scala aan insecten bestoven. Vooral de sluipwespen (Ichneumonidae) en kevers zijn goede bestuivers. In Vlaanderen is deze orchidee vrij zeldzaam. Hij komt het meest voor in de duinen, de Voerstreek en de Leemstreek.